Bilim Sosyolojisi ve Yöntem Tartışmaları
Günümüzde bilime ve XIX. yüzyıl modern bilim anlayışına yönelik bu tartışma özellikle sosyoloji için ilgi çekicidir. Sosyoloji XIX. yüzyıl bilimidir. XIX. yüzyıl yeni bilim anlayışından kaynaklandığı gibi bu yeni bilim anlayışının etkinlik kazanmasında da önemli bir rol üstlenmiştir. Bu açıdan sosyoloji-bilim ilişkisinin özel bir yeri vardır. Sosyolojinin kendisi de bir bilimdir. Ama bunun ötesinde diğer bilimlere karşı belli bir tavrı/değerlendirmesi de vardır. Diğer bir deyişle sosyolojinin XIX. yüzyıl bilimi ve kendisiyle ilgili belli yargıları bulunmaktadır. Kendi uğraştığımız bilimin temellerinin tartışıldığı bir yerde bizim konuya ilgisiz kalmamız mümkün değildir. Bu tartışmada bizim de söyleyecek sözümüz olduğu gibi tartışma sonucunda günümüzde çoğu alanda ortaya çıkan sorunları da anlama olanağı bulacağız.
Biz XIX. yüzyıl modern Batı bilimini bize tanıtıldığı biçimiyle değil, tarih ile ilişkili olarak ele alındığında anlaşılabileceğini düşünüyoruz. Bu çalışmamızda XIX. yüzyıl modern bilim anlayışını ve biçimlenme özelliklerini tarihi ve toplumsal koşullar içinde ele alacağız. Günümüz bilim tartışmalarını ve özelde XIX. yüzyıl Batı biliminin ortaya çıkışını ve sınırlılığını belli koşullar, ilişkiler içinde ele alacağız. Batı biliminin sınır ve olanaklarını tanımlayabilmek için tarihi koşulları gündeme getirmek gerekir. Böylelikle Batı biliminin XIX. yüzyılda kazanmış olduğu biçimi ve özellikleri, sınırlılıklarını açıklamamız mümkündür. Bu da bir sosyoloji anlayışı ve görüşünden başka bir şey değildir. Bizim konuyu bu biçimde ele alışımız yeni belgeler, buluşlar getirmemektedir. Yeni olan bakış açısıdır. Konu ile ilgili açıklamalarımız belli bir sosyolojik yaklaşımın ürünüdür.