II. Enternasyonal 1889-1914
“James Joll’un II. Enternasyonal adlı çalışması, hala kendi alanında tek inceleme olma özelliğini koruyor. Her ne kadar II. Enternasyonal, bugün tarihin tozlu sayfalarında kalmış görünse bile, bugünkü Avrupa’nın siyasal yaşamında asla silinmeyecek izler bıraktı. Marksist gelenekten uzaklaşsa bile, bu akım hala Avrupa toplumlarının kaderinde belirleyici bir rol oynuyor. Özellikle, savaş bulutlarının yeniden dünya üzerinde toplandığını şu günlerde, II. Enternasyonal’in Stutgart ve Basel Kongrelerinde aldığı savaş ve militarizm karşıtı kararlar çok daha büyük bir önem taşıyor. II. Entenasyonal’in bu kararları hayata geçiremeyişi, dünya savaşlarının fişekleyici oldu. Aynı zamanda, dünya işçi hareketi içinde bölünmeyi getirdi. Ama her şeye karşın, II. Enternasyonal’in toplumsal talepleri, süreç içinde emekçi sınıfların kalıcı kazanımlarına dönüştü.