Leibniz’de Tanrı ve Ahlak
Bir Felsefe Problemi Olarak Tanrı-Ahlak İlişkisine Genel Bir Bakış
Tanrı-Ahlak arasıdaki ilişki düşünce tarihinde genellikle iki şekilde ele alınmıştır. Ahlaki tecrübeden Tanrı’nın varlığı düşüncesine giden bir yol takip edilerek; Tanrı’nın varlığınıdan ahlaki tecrübeye giden bir yol izlenerek. Birinci yol, ahlak teolojisine, ikinci yol ise, teolojik ahlaka kapı açmaktadır. Başka bir deyişle Tanrı-ahlak ilişkisine ya Tanrı’nın varlığı açısından, ya da ahlak açısından bakılır; bakış tarzına göre de farklı teolojiler ve ahlak teorileri doğar.
Ahlaki tecrübeden Tanrı’nın varlığına gitme düşüncesi, insanlık tarihinin en eski devirlerine kadar uzanmaktadır. Her zaman teistik anlamda olmasa bile düşünce tarihinde ahlaktan metafiziğe gitme çabalarına tanık olmaktayız. Örneğin, ahlaki bir kaynaktan yola çıkan Budizm birkaç nesil sonra bir metafiziğe ve dine dönüşmüştür…