Pragmatizm
Günümüzdeki yaygın kullanımı itibariyle “pragmatik”, “pragmatist”,
“pragmatizm” kelimelerinin çağrışımları negatif anlamlar barındırıyor:
Makyavelizmin, kör maddiyatçılığın, vahşi kapitalizme özgü
fütursuzluğun arkasında duran felsefi kuram hep pragmatizm olarak
görülüyor. Üstelik bunun, Avrupa’da da Amerika’da da böyle olduğunu söylemek mümkün. Peki bir felsefi yaklaşım olarak pragmatizm gerçekten ne?

İlk baskısı 1907’de yapılan ve pragmatizm felsefesinin kurucularından
olan William James’in kendi tabiriyle, “en mühim çalışması”
olan Pragmatizm, filozofun Lowell Enstitüsü’nde ve Columbia
Üniversitesi’nde verdiği dersleri bir araya getiriyor. Pragmatizmin
kavramsal çerçevesini, “arabulucu” niteliğini, bir “doğruluk teorisi”
olarak anlamını, kimi felsefi problemlerde pragmatik yöntemin ne
kadar etkili olduğunu, rasyonalizm, ampirizm, idealizm karşısındaki
konumunu, dinle ilişkisini etraflı biçimde inceliyor.

Dünya tarihini oldukça etkilemiş ancak pek bilinmeyen veya yanlış ve
eksik anlaşılan (hatta savunucuları arasında dahi farklı yaklaşımlar
ortaya çıkmış) bir felsefi kuramı daha yakından incelemek isteyenler
için kurucusundan temel bir eser…

“Pragmatizmin doğruluğa ilişkin yegâne testi şudur: Doğru, bize
en iyi şekilde yol gösteren, yaşamın her bir parçasına en iyi şekilde
uygunluk gösteren ve hiçbir şeyi dışarıda tutmaksızın deneyimlerin
gereklerinin bir aradalığını mümkün kılandır.”
W. James