Risale-i Kürd Hatib & Dördüncü Mehmed Saltanatında İstanbul
IV. Mehmed saltanatı yıllarında kaleme alınmış olan bu risâle, dönemin siyasi, idari ve sosyal olaylarına ışık tutar. Yazar, özellikle devrin ileri gelen sadrazam ve devlet adamları hakkında önemli bilgiler verir. Bazen de kişilik tahlili yaparak, yönetim konusunda tenkitte bulunur. Yazarın anlatısı özellikle 17. yüzyılın ortalarında İstanbul’daki esnaf ve halk hareketliliği ve devletin mali durumu hakkında bilgileri içermektedir. Risâle’nin bir başka önemli yanı ise IV. Mehmed’in annesi Valide Turhan Sultan’ın himaye ettiği hayır işleri ve mimari faaliyetleri hakkında bilgi vermesidir. Özellikle Valide Sultan’ın İstanbul Eminönü’nde inşasını tamamlattığı Yeni Cami’nin açılışının tasviri oldukça ayrıntılıdır. Yazar, Valide Sultan’ı: “Vâlide Sultân hazretlerinün hayrât ve hasenâtına nihâyet yokdur ve ahlâk-ı hamîdesi gibi âsârı çokdur. Cümleden biri dahi mahrûse-i İstanbul’da Emînönü dimekle ma„rûf mahalde binâ itdükleri câmi„-i şerîfdür ki nazîri görülmemiş ve adîli işidilmemişdür” ifadeleriyle tanıtır. 17. yüzyılın ortalarına ait bu risâle IV. Mehmed saltanatı yıllarına bir pencere açıyor ve devri farklı yönleriyle gözlerimizin önüne seriyor.