Türklük ve Şamanlık
Şamanlık, Orta Asya’da yaşayan eski Türklerin, Moğolların ve daha başka kavimlerin inancıdır. Bu inanca göre evren, gök, yer yüzü ve yer altı olmak üzere üç bölümdür. Değişik katlardan oluşan gökte en büyük ruh olan Ülgen ile ailesi ve ona bağlı olan ruhlar bulunur. Yer yüzü, insanların yaşadığı yerdir. Yer altı ayrı katlardan oluşur. Burada Erlik ile çocukları ve kötü ruhlar vardır. Bunlar sevilmez ve kendilerinden korkulur. Dünya iyi ve kötü ruhlarla doludur. Bunlarla insanlar arasındaki ilişkileri şaman denilen din adamları düzenler. Bunlarda atalardan geldiğine inanılan bir güç vardır.
Müslümanlıktan önce Türkler bazı doğa güçlerine de inanmışlar, dağ, tepe, kaya, ırmak, su, ağaç, orman, güneş, ay, yıldızlar, şimşek, gök gürültüsü gibi varlıkları ve ögeleri kutsal saymışlardır. Doğada birtakım gizli güçlerin bulunduğuna inanan Türkler, bunları birer kutsal tanrı olarak bilmişlerdir.
Doğa güçlerine Orhon Yazıtlarında yer-su adı verilmiştir. Eski Türkler dinsel törenlerinde gök, güneş, ay ve yer-su’ya kurbanlar sunmuşlardır.
Günümüzde şamanlık inancı, bazı Altay, Orta Asya ve Kuzey Sibirya Türk boyları arasında varlığını öz ve biçim olarak sürdürmektedir.