Sosyal Bilimlerde Kategorik Verilerle İlişki Analizi & Kontenjans Tabloları Analizi
Sosyal Bilimlerde yapılan birçok bilimsel araştırmada veri toplamak amacıyla anketler düzenlenmektedir. Anket çalışmalarında sorulan soru-lar çoğunlukla analiz edilecek veri kümesinin nitel değişkenlerini ve/veya kesikli nicel değişkenlerini oluşturmakta ve elde edilen veri kümesi kate-gorik veriler olarak adlandırılmaktadır. Anket çalışmalarının en önemli amaçlarından biri anket soruları arasındaki ilişkileri ortaya çıkarmaktır. Sosyal Bilimlerde yapılan ankete dayalı saha araştırmalarının çoğunda bu amacı gerçekleştirmek için kontenjans tablolarını temel alan analizler gerçekleştirilmektedir. Pearson Ki-Kare Bağımsızlık Testi bu analizler arasında en çok bilinenidir ancak test uygulamada yetersiz kalmakta veya değişken ölçekleri dikkate alınmadan kullanılmaktadır. Bu kitapta kontenjans tablolarını temel alan alternatif ilişki analizi yöntemleri ince-lenmektedir.

Bilindiği gibi olumsallık tabloları, çapraz tablolar, frekans tabloları olarak da adlandırılan kontenjans tabloları kategorik değişkenlerin, kate-gorilerine (şıklarına) göre nasıl dağıldığını frekanslarla gösteren tablo-lardır. Kategorik değişkenler arasındaki ilişkilerin ortaya çıkarılmasında temel alınan kontenjans tablolarıyla yapılan analizler literatürde “Kate-gorik Verilerin Analizi (Categorical Data Analysis)” başlığı altında kap-samı oldukça geniş bir alanı oluşturmaktadır. Bu kitap “Kategorik Verile-rin Analizi”ne giriş niteliğinde bir eserdir. Kitabın birinci bölümünde kategorik değişken tanımı ve bu değiş-kenlerin olasılık dağılımları incelenerek, kontenjans tabloları değişken sayılarına göre sınıflandırılmıştır.